گزارش باغها و انگور سرخ فخری
باغ فوتبالی اخویها سیدحسن و سیدمحمد:
الف - مشخصات باغ:
در مجاورت زمین فوتبال و روبروی مدارس (دیزج=دزج=دجه=دژه) شاهرود و حد فاصله دزج و رودیان و پایین تر از مقبره خانوادگی میراسدی ها زمینی در حدود 3500 متر مربع را اخویها حسن و محمد باغ گرفته و همه نهالهای موجودش درخت انگور و خاصه از نوع سرخ فخری اش(زمستانی) می باشد. در سه طرف آن باغات محصور شده با دیوار 5/2 متری و ضلع شمالی اش مشرف به جوی مشاع است، که دیوار ندارد.
عمر این باغ در حدود 15 سال بوده در طول این سالها همه ساله بین 10 تا 20 تن انگور از آن برداشت می شده است. امسال که عموم باغات محل کم انگور بوده اند بیشتر از 10 تن انگور داشته است.
زمینهای این منطقه بسیار بسیار رسی سخت(شخ) بوده و اثری از ماسه که معمولا زمین را سست می کند دیده نمی شود، به همین جهت باغداران هنگام کاشت نهالها مقداری خاک ماسه ای به پای درختان اضافه می کنند. در همین حالت هنگامی که باغ را آبیاری می کنند تا حدود پنج روز آب در پای درختان دیده می شود.این باغ به خاطر چسبیدگی اش به دزج خانه باغ ندارد، در حالیکه خانه باغ جزء لاینفک هر باغی می باشد.
ب - نحوه تقسیم انجام امور:
اخویها در تقسیم کارهای باغ برنامه ریزی دقیقی داشته و از کوچکترین کار زراعی یا خدماتی یا آبیاری یا تخصصی آن غفلت نمی کنند. و این از همت و از خود گذشتگی هر دوی ایشان در این امر مهم می باشد. در تمثیل است که: آشپز که دو تا شد، آش یا شور می شود یا بی نمک. در حالیکه اگر این دو آشپز خبره و کار بلد باشند آشی مهیا می شود که علاوه بر جا افتادگی و پختگی و خوشمزگی و خوش طعمی و....هر چشمی را خیره و و هر ذائقه ای آنرا طلب می کند.
ج – سرمای زودرس:
همه ساله کشاورزان منطقه شاهرود به خاطر سرمای زودرس دچار صدمه و خسارت سرمازدگی محصولات خود می شوند. در واقع مطلوب آن است که کشاورزان بتوانند محصولات باغی و زراعی خود را تا اواخر آبانماه به بازار عرضه کنند. و بسیاری از مناطق ایران اینگونه است، در حالیکه دو قسمت از جغرافیای ایران بعلت بارش برف زودرس در ارتفاعات مناطق دچار خسارت می شوند.
کشور پهناور ایران را دو سلسله ارتفاعات البرز در شمال و از شرق به غرب و دیگری زاگرس در غرب و از شمال به جنوب در بر گرفته است. همه ساله در نیمه مهر ماه به بعد با ریزش اولین برف پاییزی در این ارتفاعات یکی دو روز بعد همه محصولات کشاورزان منطقه را سرما زده و خسارت زیادی را به آنها وارد و مردم کشاورز منطقه را دچار تالم و ناراحتی و افسردگی می کند. سازمان هواشناسی هم بدون در نظر گرفتن گرفتاری میلیونها کشاورز صدمه دیده با آب و تاب فراوان بارش اولین برف پاییزی را به هموطنان تبریک گفته و آرزو می کند هر چه زودتر نزولات بعدی اش بریزد و.....در حالیکه این نزولات پدر مردم را در می آورد و ....
د – موقعیت مکانی باغات انگور:
باغات انگور سرخ فخری مشهور شاهرود در تعدادی از روستاهای جنوبی شهر از جمله دیزج و رودیان و سعدآباد و بدشت و یونس آباد و مغان و اردیان و قلعه شوکت و قلعه نو خالصه و ....قرار دارد. شهر چسبیده به ارتفاعات البرز و تا شروع ارتفاعات کم ارتفاع جنوبی حدود 15 تا 20 کیلو مترزمینهای حاصلخیز آبرفتی زیر کشت می باشد. زمینهای منطقه هر چه از شهر فاصله بگیرید رسی تر و سفت تر و شخی تر می شود و سرمای مورد نظر یاد شده ابتدا زمینهای شمالی(ماسه ای) را زده و هر چه به طرف جنوب بروید بسته به شدت سرما از میزان آن کاسته می شود. معمولا سرمای چهار درجه بالای صفر شهر، محصولات زمینهای پایین شهر را دچار خسارت ولی نزدیک روستاها با یک تا دو درجه خسارت می بینند. در نظر داشته باشیم که هوای اطراف روستاها همیشه سه تا چهار درجه از هوای شهر سردتر است.
ه – انگور بازکنی:
همه ساله در اولین روز از مهر ماه درب سالن های سردخانه ها گشوده و باغداران هم که از قبل سهمیه خواباندن انگورهاشان را دیده و جا رزرو کرده اند روزی یک تا دو نیسان( هر نیسان دو تن انگور حمل می کند) می برند.
باغداران که هر کدام چند باغ در نقاط مختلف منطقه دارند، ابتدای مهر انگور بازکنی را از باغات نزدیک به شهر که زودتر سرما می زند آغاز می کنند، و باغات نزدیک روستا به اواخر مهر بر خورد می کند. ناگفته پیداست که بعضی باغداران این باغات دور از سرما را برای ریسک از نظر قیمتی قرار می دهند. مثلا چند سال قبل سرما خسارات زیادی را به باغات بالا وارد کرد و این باغات پایین دارای انگور سالم بعد از مدتی به بازار خورد و به قیمت تا دو برابر به فروش رفت.
و – سرمای امسال:
در ابتدای آبان امسال سرما به سراغ باغدارن آمد و البته خسارت زیادی به خاطر باز شدن محصولات وارد نکرد و به تعدادی از باغات پایین نزدیک روستا که هنوز باز نشده بودند خسارت آنچنانی وارد نکرد.
در اواسط آبان که هوا چند روزی نزولات خسارت آور خود را فرو می ریخت دمای هوا به زیر صفر رفته و باغداران را مجبور به فروش به پایین تر از قیمت واقعی به اجبار کشاند. انگور امسال از 1000 تا 1500 در داخل باغات معامله می شد، ولی فرصت طلبان انگورخر توانستند انگور درجه یک را که تا 2000 تومان مظنه می شد را از باغداران به کمتر از 1000 تومان بخرند.
ز- مخلص کلام:
از شما بزرگواران که این گزارش مطول بی سرو ته و پر از مغلوطات را می خوانید و از حوصله ای که به خرج دادید تشکر کرده منتظر نظرات و انتقادات و پیشنهادات شما گرامیان می باشم. اردادتمند حسین میراسدی
